بلندگو به عنوان یک دستگاه الکترومکانیکی همانند سایر دستگاه ها دارای یک سری فاکتور ها و الملن هایی است که نشان دهنده قابلیت ها و مشخصات آن بلندگو میباشد این فاکتور ها و المان ها که بطور عام به آنها پاراکتر نیز گفته میشود در واقع بیانگر توانایی ها و خصوصیات یک بلندگو میباشد که در حقیقت از آن میتوان به عنوان شناسنامه بلندگو یاد کرد.
این پارامترها برای چیست؟و چگونه میتوان از آنها استفاده کرد؟
این پارامترها هریک معرف و گویای یکی از خصوصیات بلندگو میباشد بطوریکه ما را از نوع و نحوه استفاده و همچنین ساختار بلندگوها آگاه میکند. آشنایی با این پارامتر ها ما را در رسیدن به صدای مطلوب مورد نظرمان بسیار کمک میکند و چه بسا در خیلی از مواقع جلو هزینه های اضافی هم میگیرد.
شاید تابحال دقت کرده باشید که صدای فابریک بلندگوهای ماشین (مخصوصا اتومبیل های جدید)خیلی خوب به نظر میرسد در حالیکه وقتی بلندگو را باز میکنید متوجه میشوید که خیلی بلندگوهای عجیب و غریبی هم نبوده اند و یا شاهد بوده اید که ساب هایی که درون باکس فابریک هستند صدای بسیار جالبی دارند در حالی که سابهای خیلی قوی هم نمیباشند ولی دلیل آنها چیست؟چرا با اینکه سیستم های فابریک با اینکه لوازم خیلی جالب توجهی هم ندارند ولی صدای قابل قبولی هم دارند؟پاسخ تمام این قبیل سوالات شناخت کافی پارامتر ها و رعایت قوانین حاکم بر آنها می باشد.
پارامترها اصولا 2 گروه میباشند:
پارامتر های اصلی:این گروه از مشخصات برای انواع بلندگو مثل تیوترها،فول رنج ها تعریف میشوند.این سری که معمولا با نام کامل نوشته میشوند مثل آمپدانس پاسخ فرکانسی و غیره به عنوان مشخصه های اصلی شناخته میشود و تعداد زیادی هم ندارند.
ریز پارامترها:این گروه از مشخصات برای بلندگوهای خاصی که بیشتر فرکانس های پایین را پخش میکنند مثل ساب ها یا میدبیس ها مطرح میشود این گروه که با حروف اختصاری معرفی میشود در واقع جزو پارامترهای فرعی هستند و تعداد آنها هم بیش از پارامترهای اصلی است.
CABINET: این لغت نشان دهنده عملکرد کلی بلندگو است که میتواند sub-woofer،full-range و غیره باشد.
CONFIGURATION: این عبارت بیانگر سیستم عملکردی بلندگو است ، که میتواند three-way،two-way و غیره باشد در سیستم بلندگو هرچه تعداد way ها یا تقسیم بندی های فرکانسی بیشتر باشد ،بلندگو رنج های رنج های فرکانسی را با دقت و کیفیت بالاتری اجرا میکند. مثل یک خط تولید که هر شخصی وظیفه خاص خودش را دارد.البته باید صدا را شنید و مقایسه کرد عبارت passive هم که قبلا اشاره شد به عملکرد بدون آمپلی فایر بلندگو اشاره میکند.
Nominal Impedance: یا امپدانس نامی ،بلندگو که از پارامترهای الکترونیکی مهم یک بلندگو است که باید در جای خود بررسی گردد و ممکن است مقادیر مختلفی برای خود داشته باشد که معمولا بین 4 تا 16 اهم در کارهای صوتی هیئیتی است.
Power handing: این عبارت به این معناست که شما چه توانی میتوانید به بلندگو وارد کنید که خود دارای چند زیرمجموعه است.
Rms power:این اصطلاح یک عبارت کاملا الکترونیکی است که معمولا برای تست خود بلندگو در کارخانه و مواردی شبیه به آن استفاده میشود در کاربردهای صوتی هیچ گاه سیگنال های منفی تولید نمیشوند و توانی که به بلندگو اعمال میشود همواره مثبت است بنابراین عبارت RMC معنی پیدا نمیکند البته اگر شما به یک بلندگو یک سیگنال سینوسی اعمال کنید که دارای دامنه منفی است RMC قابل بیان است و لذا در اینجا معنی خاصی برای ما ندارد بطور مثال دیده نشده که JBL از این اسم استفاده کند که مثال خواهیم زداما در بالا قبل از RMC عبارت Rated power استفاده شده است که دارای مفهوم صوتی است.این توان در واقع میزانی است که اگر شما به باندگو اعمال کنید بدون اشکال در صدا صدمه دیدن بلندگو یا هر واقعه بد دیگری میتوان آن را اجرا کند. Nominal pwer،average power،continuous power نیز مفاهیم مشابهی با rated power دارند.
Program power: که علت آن تست هایی است که در قدیم تحت عنوان sine wavesweep انجام میشود. در این نوع تست ها مجموعه ای مجموعه از فرکانس ها که در بازه زمان تغییر میکردند به بلندگو اعمال شده و توان بلندگو در تحمل آنها بیان میشود امروزه اکثر سازندگان معمولا مقدار آن را دوبرابر توان متوسط یا Average power بیان میکنند و بنابراین از پارامتر های مهم برای انتخاب آمپلی فایر است. همچنین در کاربرد های صوتی از آنجایی که صدا یک مقدار ثابت نیست و مدام در حال تغییر است و فشار دائم بر روی بلندگو نیست این توان را میتوان بر آن اسم توان صوتی را هم گذاشت میتواند معیار خوبی برای بیان توان موزیکی یک بلندگو باشد.
Peak power: این توان معمولا 4 برابر توان متوسط یا Average یک بلندگو است که عبارت است از توانی بسیار لحظه ایی که مدت زمان بسیار کمی ایجاد میشود و معیار خوبی برای انتخاب پاور نیست توان peak یعنی توانی که در آن ولتاژ peak قابل تحمل به بلندگو در مدت زمان بسیار کم اعمال شود که برای مدت بیشتر از چند ثانیه میتواند صدمات جدی به بلندگو درمدت زمان بسیار کم اعمال شود که برای مدت بیشتر از چند ثانیه میتواند صدمات جدی به بلندگو وارد کند.
Spl سطح فشار صوتی :spl یا سطح فشار صوتی نیز یکی از پارامتر های مهم صوتی بلندگو است که بیانگر شدت صدا به ازای توان خاصی در ورودی است.
حساسیت sensitivity: یکی از ملاک های انتخاب بلندگو (از هر نوع) وات خروجی آن میباشد این مسئله چنان رایج شده که اگر از یک فروشنده بخواهید که به شما یک بلندگو معرفی کند اولین سوال این خواهد بود که چند وات باشد؟و یا اگر به اختیار او باشد قوی ترین بلندگو را به شما پیشنهاد خواهد کرد البته مقدار توان خروجی یک بلندگو یکی از پارامتر های اصلی بلندگو محسوب میشود ولی باید قبول کرد که به تنهایی ملاک خوبی برای انتخاب نمیباشد متاسفانه کسانی که به این موضوع دقت نمیکنند که بلندگو در مقابل این وات چه مقدار صدا و یا چه حجمی از صدا را به ما رائه میدهد؟و البته سوال صحیح این است که ما چه مقدار صدا در داخل کابین اتومبیل نیاز داریم و آیا این بلندگو با این توان جواب گوی نیاز ما خواهد بود و یا اینکه خیلی بیشتر از نیاز ما خروجی خواهد داشت؟
یکی از پارامتر های اصلی بلندگو (یا بهتر است بگوییم درایو ها)مقدار حساسیت یک درایو آن را در اتاق های آکوستیک (اتاق آکوستیک اتاقی است که هیچ گونه انعکاس صوتی و یا فید بک صوتی در آن وجود ندارد )نصب میکنند و در فاصله یک متری آن یک میکروفن قرار میدهند و با یک وات ورودی صدای احساس شده توسط میکروفن را اندازه گیری میکنند از آنجایی که مقدار صدای تولید شده را با دسیبل اندازه گیری میکنند (یک دسیبل کوچکترین تغییر در حجم صدا میباشد که برای گوش انسان قابل تشخیص باشد)واحد این پارامتر هم db میباشد.
اما سوال اصلی دانستن مقدار حساسیت یک بلندگو چگونه میتواند برای ما مفید واقع شود؟
داشتن حساسیت بالا نشانه راحتر درایو شدن یک بلندگو میباشداجازه بدهید با مثال توضیح داده شود اگر شما 2 گزینه بلندگو داشته باشید و هر دو 70 وات باشند و آمپلی فایر شما 50 وات خروجی داشته باشد بلندگویی که دارای حساسیت بالاتری است برای آمپلی فایر شما مناسب تر است و با آمپلی فایر شما راحتر درایو میشود و در نهایت صدای بهتری خواهید داشت.
مقدار حساسیت در بلندگو های مختلف متفاوت است ولی بطور کل میتوان که تیوتر ها معمولا بالاترین میزان حساسیت را درمیان انواع بلندگو را دارا هستند بطوریکه اکثر تیوتتر ها را میتوان مستقیما با پخش خودرو درایو کرد و سابها کمترین مقدار حساسیت را بین انواع بلندگو ها دارند و بلندگو های فول رنج در جایگاه میانه اند ولی این تقسیم بندی بصورت مطلق و استثنا هم وجود دارد.
حالا میتوان توضیح داد که چرا و چطور باکسهای اکتیو شرکتی دارای حساسیت بالایی میباشند که در بعضی محصولات تا 112db هم میرسد در واقع در این باکس ها با کمک گرفتن از عوامل فیزیکی سعی کمی کنند ریز پارمترهای ساب را مثل QMS را بهبود ببخشند تا بتوانند دیستروشن حاصل از حساسیت بالا را کنترل نمایند و در نهایت با افزایش مقدار حساسیت براحتی میتوان ساب را یک آمپلی ضعیف تر از حد مورد نیاز درایو کرد در واقع با استفاده از پارامتر حساسیت و تقویت آن میتوان از یک آمپلی کوچک توان بیشتری گرفت ریز پارامتر ها پارامتر حساسیت تاثیر پذیر از بسیاری ریز پارامتر ها میباشد پارمتر حساسیت رابطه معکوس با ریز پارامتر CMS دارد و با ریز پارمتر QMS رابطه مستقیم دارد.پارامتر حساسیت یک بلندگو به هیچ وجه نشان دهنده کیفیت و یا عدم کیفیت نیست بلکه به گونه درایو شدن بلندگو مربوط می شود.
